عجایب مسجد ایاصوفیه

مسجد ایاصوفیه سمت اروپایی شهر استانبول ترکیه قرار دارد، یکی از مهمترین نمادهای فتح قسطنطنیه (استانبول) توسط سلطان عثمانی «مهمد فاتح» از دوره امپراتوری بیزانس 5 تا 5 ماه مه11 باقی مانده است بعد از چندین قرن ایاصوفیه که با فتح استانبول از یک کلیسا به مسجد تبدیل شد، یکی از مهمترین بناهای هنری و معماری در جهان به حساب می‌آید در آغاز قرن گذشته به موزه تبدیل شد و ورود آن با پرداخت هزینه‌ای لازم بود، قبل از اینکه دوباره به مسجدی برای بازدید رایگان تبدیل شود. این بنای باشکوه در سال 537 ساخته شد و مورخان آن را “هشتمین عجایب جهان” می دانند.

امروزه مسجد ایاصوفیه یک بنای هنری و معماری است که در منطقه سلطان احمد استانبول واقع شده است، قبل از اینکه در سال 1934 به موزه تبدیل شود، به مدت 481 سال به عنوان یک مسجد مورد استفاده قرار گرفت. این بنای بزرگ در 10 ژوئیه 2020 شاهد یک رویداد تاریخی بود، زمانی که شورای عالی اداری ترکیه در سال 1989 تصمیم شورای عالی اداری را لغو کرد. و واگذاری وابستگی بنای تاریخی از وزارت فرهنگ و گردشگری به ریاست امور مذهبی انقال یافت.

شکی نیست که مسجد ایاصوفیه یکی از نمادهای اصلی استانبول است و برای اکثر گردشگران شناخته شده است. این مسجد که یکی از کلیساهای قسطنطنیه در دوران بیزانس بود، علیرغم تبدیل آن از کلیسا به مسجد در دوره امپراتوری عثمانی، هم برای مسیحیان و هم برای مسلمانان از اهمیت خاصی برخوردار است. مسجد ایاصوفیه در استانبول یکی از برجسته ترین مکان های دیدنی شهر و بهترین مقصد برای گردشگرانی است که از ترکیه و استانبول بازدید می کنند. ایاصوفیه یکی از برجسته ترین جاذبه های گردشگری استانبول است و همیشه یکی از اولین چیزهایی است که هنگام بازدید از ترکیه و این شهر تاریخی به ذهنتان خطور می کند. آنچه بازدید از این مسجد را از دیگر بناهای تاریخی استانبول متمایز می کند زیبایی معماری، قدمت آن و بخش های مختلف آن مانند موزه و بسیاری موارد دیگر است.

این مسجد در زبان ترکی با نام «ایاصوفیه» و در لاتین «Sancta Sophia» نیز آن را با نام هایی مانند «کلیسای حکمت مقدس» یا «حکمت الهی» می شناسند. در مورد تاریخ ساخت و تکمیل آن، برخی آن را به قرن ششم پس از میلاد، بین سال های 532 تا 537 میلادی، در زمان امپراتور بیزانس، ژوستینیانوس اول نسبت می دهند. یکی از بارزترین ویژگی های این مکان گنبد بسیار بزرگ و تزئینات اضافه شده در دوران امپراتوری عثمانی است.

عجایب مسجد ایا صوفیا

1. ارتفاع گنبد اصلی مسجد ایاصوفیه از سطح زمین حدود 55 متر و عرض آن حدود 30 متر است. امروزه این گنبد عظیم توسط چهار مناره که در دوره عثمانی ساخته شده اند احاطه شده است.

2. بیشتر موزاییک هایی که با تصاویر قدیسان مسیحی تزیین شده اند، در قسمت بالایی بنا قرار دارد که زمانی در دوره بیزانس و سپس عثمانی محل نگهداری زنان بوده است. قدیمی ترین موزاییک به قرن نهم پس از میلاد باز می گردد.

3. سینان معمار مشهور ترک آنقدر از ابعاد و معماری خیره کننده ایاصوفیه ناراضی بود که عمر خود را صرف بهبود آن کرد. نمونه بارز آن را می توان در طراحی و ساخت مسجد سلیمیه در ادرنه مشاهده کرد، جایی که گنبد مسجد تنها چند سانتی متر از گنبد اصلی ایاصوفیه بزرگتر است.

4. تمام نمادها و نقوش مرتبط با ادیان اسلام و مسیحیت توسط هنرمند به گونه ای گنجانده شده است که به هیچ وجه از زیبایی بنای اصلی کاسته نشده است.

5. در ایاصوفیه، ستونی به نام “ستون آرزو” در ضلع شمال غربی ساختمان وجود دارد که با یک برگ برنزی پوشیده شده است. اعتقاد بر این است که این ستون دارای قدرت شفابخشی است، به دلیل داستانی که می گوید جاستینیان سر خود را به آن تکیه داده و سردردهای او کاملاً ناپدید شده است. امروزه مردم انگشت شست خود را در سوراخ قرار می دهند و مچ خود را به پهلو می چرخانند تا برکت دهند.

6. گربه معروف ایاصوفیه، “گلی” که در شبکه های اجتماعی بسیار محبوب بود، در سال 2021 از دنیا رفت، اما یاد او هنوز در قلب طرفدارانش زنده است.

7. این باور وجود دارد که از زمان امپراتوری روم شرقی تونل ها و گذرگاه هایی در زیر ایاصوفیه وجود داشته است که به مناطق مختلف شهر مانند آب انبار باسیلیکا و جزایر پرنس می رسید. این موضوع پس از کشف تونلی که مسجد را به کاخ سلطان احمد متصل می‌کند، قوت بیشتری گرفت، اما دولت ترکیه از هرگونه تحقیق و بررسی در این زمینه جلوگیری کرده است.

معمولاً عکاسی در مسجد ایاصوفیه، مانند بسیاری از بناهای تاریخی و موزه ها، به دلایل امنیتی و به دلیل اینکه دوربین های فلاش می توانند به اشیاء باستانی آسیب برسانند، ممنوع است. اما امکان عکاسی در برخی از مقاطع مانند دیوارهای ساختمان، گنبدها، فضاهای بیرونی و صحن مسجد وجود دارد.

بهترین زمان برای بازدید از ایاصوفیه

از آنجایی که ایاصوفیه روزهای دوشنبه تعطیل بود، بهترین زمان برای بازدید در حال حاضر دوشنبه است، زیرا مسجد اکنون برای نمازهای روزانه استفاده می شود و بیشتر گردشگران از این موضوع بی اطلاع هستند. بازدید از این مکان رایگان است و تمام روز (به جز شب) باز است. اگر خارج از این منطقه زندگی می کنید، می توانید با اجاره ماشین در ترکیه از این مقصد گردشگری جذاب دیدن کنید. این به شما امکان می دهد از هر کجا، هر زمان و به روشی اقتصادی تر سفر کنید.

قیمت بلیط مسجد ایاصوفیه

در حال حاضر قیمت بلیط ورودی مسجد ایاصوفیه برای بزرگسالان 100 لیر است و کودکان می توانند رایگان وارد آن شوند.

ساعات بازدید از مسجد ایاصوفیه

مسجد ایاصوفیه استانبول در بهار و تابستان از ساعت 9 صبح تا 7 بعد از ظهر و در پاییز و زمستان از ساعت 9 صبح تا 5 بعد از ظهر پذیرای بازدیدکنندگان است. خرید بلیط حداقل یک ساعت قبل از تعطیلی مسجد توصیه می شود تا بتوانید، بازدید از ساختمان نهایت لذت را ببرید.

موقعیت مسجد ایا صوفیا

مسجد ایاصوفیه در استانبول، در قلب منطقه سلطان احمد، در نزدیکی بسیاری از جاذبه های گردشگری معروف استانبول، مانند: آب انبار باسیلیکا، موزه کاخ توپکاپی، موزه باستان شناسی استانبول و مسجد آبی واقع شده است.

تفاوت مسجد سلطان احمد و ایاصوفیه

شاید تفاوت اصلی مسجد سلطان احمد و ایاصوفیه در سال ساخت آن باشد. ساخت ایاصوفیه به اوایل دوره بیزانس در سال 325 بعد از میلاد برمی گردد، در حالی که مسجد سلطان احمد یا مسجد آبی در اوایل دوره عثمانی بین سال های 1609 تا 1619 ساخته شد. همچنین مسجد سلطان احمد بر اساس الگوی ایاصوفیه ساخته شد و معمار سینان می خواست با ساختن مسجد سلطان احمد چند اینچ بزرگتر، ایرادات طرح ایاصوفیه را نشان دهد.

فاصله مسجد ایاصوفیه تا میدان تکسیم

از آنجایی که ایاصوفیه از زمان های قدیم یکی از مهم ترین مکان های دیدنی استانبول بوده است، بیشتر ساختمان های باستانی شهر در نزدیکی آن ساخته شده اند. مسجد آبی یا مسجد سلطان احمد در جنوب غربی ایاصوفیه واقع شده است و حدود 5 کیلومتر با شما فاصله دارد و 5 دقیقه پیاده روی و 2 دقیقه با تاکسی فاصله دارد. شایان ذکر است که قبل از سفر به استانبول می توانید یک هتل در نزدیکی میدان تکسیم رزرو کنید تا نه تنها به چنین جاذبه هایی نزدیک شوید، بلکه بتوانید به سرعت و به راحتی به دیگر مکان های جالب استانبول برسید.

چگونه به ایاصوفیه برویم

 از چند راه می توانید به مسجد ایاصوفیه برسید که رایج ترین آنها عبارتند از:

پیاده: می توانید در خیابان های سلطان احمد تا میدان تکسیم قدم بزنید، از آنجا می توانید با فونیکولور به سمت Kabatas بروید و سپس در امتداد ساحل به سمت مسجد پیاده روی کنید.

  تراموا: می توانید از هر ایستگاهی مانند امینو سوار شوید و در سلطان احمد پیاده شوید، پس از آن، مسجد سلطان احمد و در کنار آن مسجد ایاصوفیه را خواهید دید که می توانید از آنها برای انتقال و رسیدن به آن استفاده کنید.

اتوبوس: می توانید یکی از اتوبوس های با شماره  47، 48، 35 یا 99 را سوار شوید که تا حد امکان شما را به مسجد ایاصوفیه نزدیک می کند.

کشتی: همه بازدیدکنندگان مسجد که از سمت آسیایی استانبول می آیند می توانند با کشتی به Eminonu بروند و سپس پیاده به مسجد بروند یا سوار تراموا شوند و در ایستگاه سلطان احمد پیاده شوند.

تاکسی: می توانید از راننده تاکسی بخواهید که به مسجد ایاصوفیه شمارو ببرد.

جاذبه های گردشگری نزدیک ایاصوفیه

مسجد ایاصوفیه که یکی از شاهکارهای معماری جهان محسوب می شود، در قلب استانبول و در منطقه ای پر از جاذبه های گردشگری واقع شده است. در نزدیکی ایاصوفیه کاخ توپکاپی قرار دارد که زمانی مرکز دولتی امپراتوری عثمانی بوده و اکنون موزه باشکوه عصر طلایی عثمانی است. مسجد سلطان احمد یا همان مسجد آبی با معماری بی نظیر و کاشی های فیروزه ای رنگش، تنها چند قدم با ایاصوفیه فاصله دارد. این محله همچنین محل بازار بزرگ استانبول است که یکی از قدیمی ترین و بزرگ ترین بازارهای سرپوشیده جهان است که در آن می توانید انواع صنایع دستی، جواهرات و ادویه جات را پیدا کنید. این منطقه به لطف غنای فرهنگی و تاریخی خود به یکی از مهم ترین مراکز گردشگری استانبول تبدیل شده است.

نکات مهم هنگام بازدید از ایاصوفیه

به طور کلی، پوشیدن روسری برای خانم ها و پرهیز از پوشیدن لباس های تنگ و کوتاه از مهم ترین نکات هنگام بازدید از مسجد ایاصوفیه و سایر مکان های مذهبی در استانبول و ترکیه است. علاوه بر این باید به اعتقادات مذهبی ها احترام گذاشته شود و حرمت این مکان ها حفظ شود.

فعالیت های توریستی در منطقه ایاصوفیه

البته می توانید در زمان نماز در مسجد ایاصوفیه نماز بخوانید و از مراسم مذهبی و معنوی که اطراف محل را احاطه کرده است لذت ببرید و سپس تا آنجا که می توانید به فعالیت گردشگری خود ادامه دهید.

قدم بزنید و مسجد را ببینید و از سبک معماری بیرونی و داخلی آن لذت ببرید. این مسجد حاوی کتیبه‌ها و نقاشی‌هایی از دوران روم و عثمانی است که آن را به یک مقصد گردشگری مهم برای مسلمانان و مسیحیان تبدیل کرده است.

بازدید از مقبره سلاطین عثمانی در حیاط بیرون مسجد به مردم کمک می کند تا اطلاعات تاریخی مربوط به فتح اسلامی عثمانی را بازیابی کنند.

می توانید از مسجد سلطان احمد که در نزدیکی مسجد ایاصوفیه قرار دارد دیدن کنید و در پارک مسجد سلطان احمد که مکانی فوق العاده و ایده آل برای نشستن خانواده ها و دوستان و لذت بردن از منظره خیره کننده تنگه بسفر است، استراحت کنید.

تاریخچه ایاصوفیه

تاریخ ایاصوفیه را می توان به سه دوره متمایز تقسیم کرد: سال های اولیه ساخت، وضعیت آن در دوران امپراتوری عثمانی، و ورود به دوران مدرن. این دوره ها عبارتند از:

1. کلیسای ایاصوفیه (360 پس از میلاد – 1453 پس از میلاد) اولین سنگ بنای ایاصوفیه در سال 325 پس از میلاد به دستور کنستانتین اول بر روی بقایای یک معبد بت پرست، یکی از سه کلیسایی که در سالهای بعد در کنار یکدیگر ساخته شدند، گذاشته شد. دو کلیسای اول در سال های 360 و 415 پس از میلاد مصادف با دوره پرتلاطم بیزانس به طور کامل ویران شدند و سال ها بعد به دستور امپراتور ژوستینیان اول در قرن ششم پس از میلاد بازسازی شدند.

یکی از رویدادهای مهم در این زمان محبوبیت این کلیسای ارتدکس یونانی حتی بیشتر از معبد سلیمان در اورشلیم است. در سال‌های بعد، با تکمیل کلیسای سوم، این کلیسا به بزرگ‌ترین و مهم‌ترین کلیسای جهان برای هزاران سال تبدیل شد، اما با ظهور امپراتوری عثمانی، این کلیسا با دگرگونی بزرگ خود مواجه شد: تبدیل آن از کلیسا به مسجد.

2. مسجد ایاصوفیه (1453 – 1935) در سال 1453، با فتح و غارت قسطنطنیه توسط ترکان عثمانی، مهمت فاتح، ایاصوفیه را رسماً مسجد مسلمانان اعلام کرد و هر جمعه در آنجا نماز می خواند. از آن زمان ایاصوفیه یکی از مهم ترین و مقدس ترین مساجد مسلمانان به شمار می رود و مناره هایی به آن اضافه شده که نماد مساجد اسلامی است. ایاصوفیه که نزدیک به 500 سال مسجد اصلی استانبول بود، به عنوان الگوی معماری و ساختاری برای سایر مساجد استانبول مانند مسجد سلطان احمد، مسجد سلیمانیه و مسجد رستم پاشا عمل کرد.

3. موزه ایاصوفیه (1935 – 2020) با سقوط امپراتوری عثمانی و تأسیس جمهوری مدرن ترکیه، ایاصوفیه در سال 1935 به دستور شورای وزیران و مصطفی کمال آتاتورک به موزه تبدیل شد تا بهتر حفظ شود و نماد حکومت سکولار جمهوری ترکیه باشد. این مکان به مهم ترین جاذبه گردشگری کشور تبدیل شده بود، اما در 17 جولای 2020، موزه ایاصوفیه به طور غیرمنتظره ای با تصمیم رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه پس از 85 سال به عنوان یک مسجد بازگشایی شد.

معماری بی نظیر مسجد ایاصوفیه

بنای ایاصوفیه در واقع یک باسیلیکای بزرگ است که در مرکز ساختمان اصلی قرار دارد و گنبدی به قطر 32 متر (105 فوت) با دو نیم گنبد در دو طرف محور طولی ساختمان اصلی است. این گنبد نمونه ای از معماری بیزانسی است و گنبدی به سبک «ژوستینین» به شمار می رود. پلان اصلی این بنا که از داخل تقریباً مربعی به نظر می رسد مستطیل شکل است و این برداشت از وجود دو نیم گنبد بزرگ در ضلع شرقی و غربی حاصل می شود.

در ساختار اصلی ساختمان سه راهرو وجود دارد که با ستون هایی با پایه های بزرگ مرمری احاطه شده اند و این ستون ها گنبد اصلی و عظیم را نگه می دارند. خود ستون ها از سنگ مرمر با کیفیت بالا ساخته شده اند که به دلیل تنوع و رنگ آن انتخاب شده اند. همچنین دیوارهایی که حائلی بین فضای داخلی و خارجی ساختمان ایجاد می کنند دارای پنجره های مشبک زیبا برای استفاده از نور طبیعی خورشید هستند. از دیگر عناصر مورد استفاده در دکوراسیون داخلی می توان به نقاشی و موزاییک در قسمت های بالایی دیوارها و سقف اشاره کرد.

در خاتمه، فرصت بازدید از مسجد ایاصوفیه در استانبول را از دست ندهید، این بنای تاریخی باشکوه در ترکیه که گردشگران زیادی را به خود جذب می کند، تنها کافی است در مورد مقصد خود تصمیم بگیرید و با ویداگشت تماس بگیرید تا فرصت لذت بردن از هر لحظه از تعطیلات خود را از دست ندهید.